الحاج مولوي عبدالحق منصور
لومړۍ برخه :
په اسلام کي دښځوحقوق
دپیړیوراهیسی دحق اوباطل مقابله روانه ده داسلام دښمنانوداسلامی عقایدو،قوانینواواصولوپرخلاف دعامو اذهانوخرابولواوورته دشکونوپیداکولولپاره بی انتهاافوهات اودرواغ په کار اچولی .په تیروڅولسیزوکی داسلام په حقانیت دخاوری اچولواودخپلوشومواهدافوترلاسه کولوپه خاطر داسلام دښمنانودبشردحقوقواویادښځودحقوقوموضوع ډیره په زوراوشورسره راپورته کړی دنړۍتقریباً ټول مطبوعات یی ددی هدف لپاره ګومارلی دمسلمانانودسستۍ اوغفلت په وجه چونکه دنړۍ په ټوله میډیا(مطبوعاتو)داستکباری قوتونوقبضه ده نوڅنګه چی وغواړی اسلام خلکوته معرفی کوی بل لورته ددین سره مینه لرونکومسلمانانوسره که جوابی وسایل شته هم دنشت برابردي .
روسانواوکمونست پلوه سازمانونوهم دښځی دحقوقواوآزادۍ نعری وهلی بلکه دکمونستی انقلاب دپیل موضوع همداوه همدغه راز غربی نړۍ اوغرب پلوه موسساتوهم ددیموکراسۍ ارعنوان لاندی دی موضوع ته هواورکړي ځانونه دښځودحقوقوپلوي اوآزادی ورکونکی بولی .دښځوپه هکله اسلامی قوانین پټوی ترڅوداسلام مبارک دین په بی کفایتۍ اوۍلم تورن کړی که په کوم ځای کی دسیمه یزودودونودلاسه ښځوسره نارواسلوک کیږی دوۍ نسبت اسلام ته کوي اوپدی کی هیځ شک نشته چی دښځوپه اړه دبعضی سیمودودونه اسلام سره په ټکرکی دی .
مخکی لدی چی په اسلام کی دښځی حقوق اومرتبه داسلام له نظره وڅیړواویاپدی اړه دکفاروپه افراط اوتفریط بحث وکړوغوره به داوی چی پدی هکله مونږپه افغانی ټولنه کی څومره نیمګړتیاوی لرواوورسره داسلامی اصولومطابق چلندنه کووورباندی اعتراف وکړواوددنورونواقصو(نیمګړتیاو)په څیر یی اول اصلاح اوسمون ته زیرشو.
په افغانی ټولنه کی دښځی حقوق
زمونږولس یومسلمان ولس دی داسلام په لارکی بی ساری سرښندنی ورکړي اسلامی ارزښتونوته احترام لری خودښځوپه هکله یی رسمونه ښکاره داسلام خلاف اودبی انصافۍ نه ډک دي .
(۱)دروزنی اوتربیت په موضوع کی چی څومره هلک ته توجوکیږی په هغه اندازه دښځی اینده په نظرکی نه نیول کیږی
(۲)دکوژدی اوواده په موقع چونکه دښځی دراتلونکی ژوندسرنوشت ټاکل کیږی دنجلۍ رایی ته اړتیاده خوکوم ارزښت نه ورکول کیږی اودنجلۍ نه پوښتنه کورنۍ ځان لپاره عاربولی
مهرشرعاًاوعقلاً دنجلۍ حق دی خونه ورکول کیږی پلار بلکه دنجلۍ نه دخپل مهرغوښتوجرأت هم اخستل شوی .
(۴)دافغانستان په بعضی سیموکی ښځه دڅارویوپه څیرپلورل کیږی دنورواړخونوپه نظرکی نیولوپرخلاف هغه څوک دنجلۍ حقدارګڼل کیږی چی پلارته یی زیاتی پیسی ورکوی .ډیروځایونوکی نجونی دولور دناروادوددوجی ارډیره عمره دپلارپه کورناسته وی همدغه رازدنارینه ځوانانودژوندزیاته برخه دولورګټلوکی تیره شی کله خودواده نه روسته هم دقرضونودروندپیټی لري کولوپه خاطرناوی اودحوشحالۍ څولحضوپریښودلوته اړوي خوله بده مرغه دنجلۍ پلارخپل جیب ډکول ځان لپاره افتخاربولی .
(۵)دعدل په موضوع کی ځمونږخلک دزیاتی بی پروایی څخه کار اخلی کوم کسان چی دوه یا زیات ودونه ولری دټولوښځوترمنځ دنوبت،خوراک اوپوښاک کی ورته والی په نظرکی نه نیسي اوداورته معمولی خبره ښکاری حالانکه داسلامی تعلیماتو په رڼاکی دایوه مهمه مسئله ده .دزړه دممیلان څخه پرته نورټول حقووق باید دښځوترمنځ برابر وی .
(۶)دافغانستان په اکثروسیموکی خصوصاًدپښتنوپه سیموکی ښځه بدوکی ورکول کیږی که پلار یاورورقتل وکړی دجرګی اوصلحی نتیجه کی دمقتول وارثانوته دمال یانورواجناسوپرځای ښځه ورکول کیږی ترڅوبدی پای ته ورسوی دپلاریاوروردبدمعاشۍ تلافی په نجلۍ باندی کوی نجلۍ دښمن ته حواله کړي دغه نجلۍ ته بیاټول عمر پدی کورکی ددښمنی په سترکه کتل کیږی دغه نجلۍ دهرقسم لورینی څخه بی برخی اودهررازتکلیفونووړبلل کیږی.
(۷)دوراثت حق نه ورکول کیږی داسلامی قوانینوله مخی چی څنګه نارینه حق لری ښځه یی هم په وراثت کی لر ی صرف دومره فرق دی چی نارینه ته دپلارپه مال کی دوه اوښځینه ته یوه برخه ورکول کیږی اوداځکه چی دښځی ټولی اړتیاوی لکه خوراک جامه اوداسی نور دڅښتن په غاړه وی .
لنډ ه داچی ځمونږپه وطنونوکی ښځه دمیراث دحق څخه محروبه بلل کیږی دسختی اړتیا په صورت کی هم ښځه حپل دمیراث حق نشی غوښتلای
(۸)دنوروشیانو به څیر ښځه په میراث وړل کیږی کله چی یی څښتن مړشی دعدت (څلورمیاشتی اولسوورځو)تیرولونه روسته شرعاًکه وغواړی ښځه حق لری ځان ته په خپله خوښه میړه انتخاب کړی لیکن په افغانی ټولنه کی یی دخاوندورثه ځان ته کینوی چاته چی نکاح باندی ورکول کیږی هغه وړوکی وي که زوړ(سپین ږیری )کونډه دنکاح اراده لری اوکه نه رایی ته یی اعتبارنه ورکول کیږی ځکه په میراث ورته پاتی شوی ده که فرضاًښځه چاسره نکاح وکړی دڅښتن کورنۍ ته دسزاوړمجرمه او نوی څښتن یی هم مجرم اودښمن بلل کیږی .
یادونه : په افغانی ټولنه کی دښځوپه اړه پورته ذکرشوی نیمګړتیاوی دخپلى ټولنی دسپکاوی په منظورنه بلکه دداسی ناوړه دودونوختمولولپاره دهڅواوهاندپه منظورلیکل شوی اودا هله ممکن ده چی په اسلامی تعلیماتوکی دښځی مقام اومرتبه وپیژنو.